Het imago van de kraamverzorgster

Het beroep van ‘kraamverzorgster‘ kent een lange geschiedenis, waarbij het imago wellicht nog ouderwetser is dan het beroep zelf. Ik heb me lange tijd afgevraagd waarom dit zo is. Helaas wordt het imago steeds slechter naarmate ik er meer over nadenk en onderzoek doe.

Eigen ontwikkeling

Toen ik 18 jaar was (ik ben nu 37), ben ik gaan werken bij een grote organisatie met ongeveer 120 kraamverzorgsters in dienst, verdeeld over teams. Ik zat in een team met veel dames die de pensioengerechtigde leeftijd al hadden bereikt, maar het beroep te leuk vonden om te stoppen. Dit vond ik bewonderenswaardig. Het viel me op dat deze ervaren dames, zonder uitzondering, allemaal zeker van hun zaak waren en hun mening als wet beschouwden. Ik werd al snel in een hoekje geplaatst waar weinig ruimte was voor mijn eigen ontwikkeling, zowel vanuit de organisatie als vanuit mijn collega’s.

Weinig variatie

Wat me opviel, was dat er weinig variatie was in de cursussen die we verplicht moesten volgen om het beroep te blijven uitoefenen. Elke drie jaar deden we trouw dezelfde borstvoedingscursus. Hoewel ik het belang van borstvoeding niet ontken, vraag ik me af of we niet te ver doorslaan. Waarom zijn er geen cursussen die benadrukken dat borstvoeding prima samen kan gaan met kunstvoeding? Of waarin ouders leren op zichzelf te vertrouwen in plaats van precies verteld te krijgen hoe alles moet? Het beroep lijkt al lange tijd vast te zitten in een bepaald patroon.

Weinig nieuwe aanwas

Daarnaast is er al jarenlang weinig nieuwe aanwas in het vak. Jonge meiden verdienen vaak niet genoeg om bijvoorbeeld een huis te kunnen kopen. En als ze een gezin hebben, bepaalt hun werkschema hun leven, waardoor ze hun gezinsleven niet goed kunnen organiseren. Onlangs sprak ik op een inspiratiedag voor de zorg met vrouwen die graag voor kraamzorg zouden kiezen, maar om verschillende redenen er niet aan willen beginnen of ermee stoppen.

Hoge werkdruk

De werkdruk in de kraamzorg is hoog, niet alleen voor jongeren maar voor elke kraamverzorgster, vooral in loondienst. Als het druk is, is het bijna niet bij te benen en krijgt een kraamverzorgster soms meerdere gezinnen per week toegewezen. Dit gebeurt steeds vaker. Gezinnen krijgen niet meer de uren toegewezen waar ze recht op hebben, en kraamverzorgsters kunnen daardoor niet de kwaliteit bieden die ze zouden willen. Als het rustig is, moeten ze hun vrije uren inzetten maar wel bereikbaar blijven voor mogelijke inzet. Hoe jonge meiden dit combineren met kinderen is een uitdaging: brengen ze de kinderen naar de opvang? Zijn ze wel of niet vrij? Dit zijn allemaal redenen om te stoppen of er niet aan te beginnen.

Lastig voor kraambureau’s en voor kraamverzorgsters

Veel vrouwen vinden het beroep leuk, maar de arbeidsvoorwaarden vormen een drempel. Dit is ook lastig voor kraambureaus, die veel aanvragen krijgen, maar beperkt personeel hebben. Ook de veranderende maatschappij speelt een rol in de beleving van gezinnen tijdens de kraamweek. Er zijn verschillende generaties met uiteenlopende mentaliteiten, en elke kraamverzorgster moet hierop alert zijn en flexibel kunnen inspelen. Communicatie is hierbij essentieel.

Verschillende varianten kraamzorg

Kraamzorg kent verschillende varianten, van grote landelijke bureaus tot kleinere bureaus en zzp’ers. De keuze voor een bepaalde vorm heeft invloed op de relatie tussen gezin en kraamverzorgster, waarbij wederzijdse verwachtingen en grenzen vooraf besproken kunnen worden. Dit maakt dat het  eindelijk kan gaan veranderen. Er komen namelijk steeds meer zzp’ers en dat is fijn voor gezinnen en het maakt dat deze kraamverzorgsters meer zorg op maat kunnen leveren en zichzelf kunnen ontplooien zoals zij dit nodig achten.